15 marca 2023 r. rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek rozmawiał z przedstawicielami i członkami spółdzielni mieszkaniowych o problemach związanych z wzrostem cen energii. O spotkanie z Rzecznikiem Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP (ZRSM) zaapelował w lutym.

Spółdzielców reprezentowali prezes Zarządu ZRSM RP Jerzy Jankowski, sekretarz Rady Nadzorczej ZRSM RP Ewa Janik, radca prawny Piotr Pałka i Prezes Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej w Nowym Tomyślu Andrzej Funka. W spotkaniu, które odbyło się w Biurze RPO uczestniczyła również dyrektor Zespołu Prawa Cywilnego Kamilla Dołowska oraz pracownik Zespołu Artur Jakimiuk.

Głównym tematem spotkania były problemy członków spółdzielni mieszkaniowych w związku z wzrostem cen energii cieplnej. Uczestnicy spotkania rozmawiali też na temat możliwości współpracy na rzecz ochrony obywateli przed skutkami kryzysu energetycznego.

Przedstawiciele spółdzielców jako główny problem wskazali nierówną ochronę przed drastycznymi podwyżkami kosztu energii cieplnej w stosunku do odbiorców tzw. ciepła systemowego oraz ciepła wytwarzanego w lokalnych kotłowniach gazowych (ze źródła wewnętrznego). Ta pierwsza grupa odbiorców korzysta z istotnie mniejszej ochrony ze strony Państwa tak w zakresie kształtowania ceny energii jak i terminów, na jaki zostaje rozciągnięte wsparcie rządowe. Zdaniem gości Rzecznika taka sytuacja narusza Konstytucję, dlatego proszą oni Rzecznika o skierowanie w tej sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.

Przedstawiciele spółdzielców wskazali ponadto na brak skuteczności uchwalanych programów pomocowych oraz niepełne wykorzystanie możliwości pomocy gospodarstwom domowym, jakie daje prawo UE, w tym możliwość obniżenia stawki VAT do 5%. Kwestionują ponadto racjonalność nowych obowiązków nałożonych na zarządców budynków wielomieszkaniowych w zakresie dodatkowego rozliczenia kosztów dostawy ciepła (nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, z 8 lutego 2023 r.).

Rzecznik przedstawił podejmowane w tym obszarze działania. Omówione zostało m.in. wystąpienie do Minister Klimatu i Środowiska wystosowane w reakcji na apel spółdzielców, w którym Rzecznik wzywał do zapewnienia równej ochrony obywateli przed kryzysem energetycznym, a także odpowiedź resortu. Zapewnił, że omawiana problematyka jest przez niego na bieżąco monitorowana i z pewnością będzie on podejmował dalsze działania. Z tej perspektywy bardzo pomocne są wszystkie informacje przedstawicieli samorządu spółdzielczego na temat praktycznych skutków wprowadzanych regulacji. Rzecznik dokona także analizy konstytucyjności kwestionowanych regulacji i jeżeli stwierdzi podstawy do skierowania w tym zakresie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, to podejmie także i takie działania.

Autor informacji: Krzysztof Michałowski (RPO rozmawiał z przedstawicielami spółdzielni mieszkaniowych o rosnących kosztach ogrzewania mieszkań (brpo.gov.pl))